SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

1. Lý do chọn đề tài
Đặc điểm tâm sinh lý của trẻ Mầm non là luôn hiếu động, thích tìm tòi, khám phá và luôn sáng tạo. Chính vì vậy mọi sự vật, hiện tượng xung quanh trẻ luôn là đề tài để trẻ quan tâm, những câu hỏi vì sao? Tại sao? Làm thế nào? Để làm gì?.....tất cả đều được trẻ ghi nhớ, bắt chước, muốn tự mình làm được và được thực hiện ngay. Vì thế hoạt động tạo hình là một trong những hoạt động hấp dẫn nhất, lôi cuốn đối với trẻ mầm non.
Hoạt động tạo hình nhằm phát triển cảm nhận và hứng thú về nghệ thuật bồi dưỡng cho trẻ những thị hiếu về thẩm mỹ, hình thành năng lực quan sát, phát triển trí nhớ, óc tưởng tượng và sự khéo léo của đôi bàn tay. Phát triển tạo hình cho trẻ bao gồm các yếu tố, yếu tố đầu tiên có ý nghĩa quyết định khả năng tạo hình của trẻ đó là kỹ năng về đường nét và các hình khối, hình mảng được tạo nên từ đường nét, qua sự hướng dẫn, gợi mở của cô giáo và người lớn trẻ được luyện tập và cũng cố nắm vững hơn kỹ năng về nặn, xé dán, giúp trẻ biết hình thành cái đẹp, cảm thụ cái đẹp và tạo ra cái đẹp. Thực hiện tốt hoạt động tạo hình nhằm nâng cao chất lượng giáo dục trẻ về mọi mặt đặc biệt đối với trẻ 5 tuổi hoạt động tạo hình còn là nền tảng quan trọng tạo nền tảng và tâm thế cho trẻ bước vào lớp 1 vững vàng hơn.
Thông qua hoạt động này giúp trẻ hiểu và khám phá thể hiện một cách sinh động, sáng tạo, trẻ nhìn thấy và cảm nhận được về thế giới xung quanh, những gì làm trẻ rung động mạnh mẽ và gây cho trẻ những tình cảm ban đầu.
Tuy vây, do nhiều nguyên nhân chủ quan, khách quan mà trong thực tế hiện nay hoạt động tạo hình ở trường mầm non chưa được coi trọng. Cơ sở vật chất tuy đã đủ song chưa phong phú, một số trang thiết bị còn hạn chế như: Giá vẽ của trẻ, các loại màu nước còn ít sử dụng, đặc biệt môi trường cho trẻ tiếp xúc, quan sát để làm giàu tưởng tượng của trẻ chưa phong phú, chưa hấp dẫn, trình độ năng lực tạo  hình của giáo viên còn hạn chế.
Chính vì lý do trên, tôi quyết định chọ đề tài “Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 5 tuổi học tốt hoạt động tạo hình”
2. Cơ sở lý luận
Mục tiêu chiến lược phát triển giáo dục mầm non từ nay đến năm 2025 đã đưa ra quan điểm, xác định vị trí giáo dục mầm non cho sự phát triển nhân cách thông qua hệ thống giáo dục quốc dân tạo tiền đề cho giáo dục tiểu học.
Từ những yêu cầu trên, hiện nay giáo dục mầm non đang từng bước đổi mới, đòi hỏi chất lượng giáo dục phải được nâng cao. Đặc biệt bộ môn tạo hình càng phải quan tâm và thay đổi, phương pháp giảng dạy phù hợp nhằm phát triển khả năng sáng tạo của trẻ. Tiếp thu kiến thức một cách tự nhiên không thụ động, rập khuôn, máy móc như trước mà đòi hỏi trẻ cần phải suy nghĩ, tìm tòi, sáng tạo, tự độc lập tạo ra sản phẩm theo ý tưởng của bản thân
Hoạt động tạo hình là một bộ phận của văn hóa tinh thần, nó gắn với kỹ năng, kỹ xảo, thể hiện tính thẩm mỹ. Trẻ cảm nhận được cái hay, cái đẹp, cái đáng quý và giúp tâm hồn trẻ thơ phát triển một cách lành mạnh hơn. Vậy hoạt động tạo hình có ý nghĩa rất quan trọng đối với sự phát triển toàn diện của trẻ, nhưng để phát triển toàn diện cho trẻ thì nhất thiết phải xây dựng chương trình dạy tạo hình cho trẻ phù hợp, thích ứng dựa trên cơ sở sự phát triển tâm sinh lý của trẻ.
3. Cơ sở thực tiễn:
Hoạt động tạo hình ở các trường mầm non đã được thực hiện song chủ yếu mang tính rập khuôn. Giáo viên chưa nắm vững chương trình mầm non mới hoặc chưa có kiến thức cơ bản về tạo hình như: Các bài tập tạo hình của trẻ còn đơn điệu, mang tính rập khuôn, nhất là các bài tập về đề tài, ý thích không được tích lũy kiến thức về thế giới xung quanh nên trẻ thực hiện quá đơn giản.
Nhiều giáo viên chưa hiểu được ngôn ngữ hội họa, chưa có khả năng sáng tạo ra bức tranh mẫu đẹp, hấp dẫn trẻ. Trong giảng dạy chưa có phương pháp, hình thức tạo hứng thú, thu hút trẻ vào hoạt động tạo hình. Chưa biết cách khai thác thông minh, sáng tạo ở trẻ.
Đa số giáo viên chưa biết tận dụng được môi trường xung quanh để tích lũy kiến thức cho trẻ, chưa biết tận dụng cái hay cái đẹp xung quanh trẻ. Chính vì thế giáo viên không có cách giảng dạy phù hợp nên  đã làm cản trở sự phát triển cảm xúc, tình cảm, thẩm mỹ, tính tích cực, trí tưởng tượng, óc sáng tạo ở trẻ. Kết quả bài tập của trẻ chưa phong phú, đơn điệu, ít màu sắc, chưa có sáng tạo, trẻ không hứng thú với hoạt động tạo hình. Phụ huynh chưa nắm bắt được nội dung cụ thể môn tạo hình nên chưa nhiệt tình cùng cô sưu tầm vật liệu liên quan đến môn học, chủ đề, chủ điểm, trẻ còn hoạt động độc lập chưa biết giúp đỡ nhau trong khi học.
4. Mục đích và đối tượng nghiên cứu
4.1. Mục đích nghiên cứu:
Như chúng ta đã biết hoạt động tạo hình có một vị trí vô cùng quan trọng trong toàn bộ hệ thống hoạt động của trẻ ở lứa tuổi mầm non và được coi là một trong những con đường cơ bản để tiến hành giáo dục thẩm mỹ, giáo dục toàn diện cho thế hệ trẻ ngay từ những năm đầu của cuộc sống. Là phương tiện trẻ thể hiện ấn tượng, hiểu biết, ý muốn của mình về thế giới xung quanh. Kết quả của hoạt động tạo hình phụ thuộc nhiều vào kiến thức, kinh nghiệm mà trẻ tích lũy được trong các hoạt động khác nhau. Việc tham gia vào các hoạt động sẽ tạo nguồn cảm hứng làm nảy sinh những ý tưởng sáng tạo của trẻ.
Theo quan điểm của bà Crupxkia thì vai trò của nghệ thuật tạo hình ảnh hưởng đến việc phát triển nhân cách toàn diện cho trẻ. Đó là những nhận định rất đúng đắn về vai trò trong hoạt động tạo hình. Nó phát huy tính tích cực, sáng tạo của trẻ, rèn luyện được các kỹ năng hoạt động “thiết kế”, “kiến tạo”, “chế tạo” ở các hoạt động trong ngày nhằm phát triển tính độc lập, tích cực và sáng tạo ở trẻ, đáp ứng những yêu cầu đổi mới của chương trình.
4.2. Đối tượng nghiên cứu:
Trẻ mẫu giáo 5 tuổi và “ Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 5 tuổi học tốt hoạt động tạo hình”.
5. Thời gian và phương pháp nghiên cứu
5.1. Thời gian nghiên cứu
Đề tài được nghiên cứu từ tháng 8/ 2019 đến tháng  5/ 2020.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp quan sát
- Phương pháp dùng lời
- Phương pháp thực hành trải nghiệm
- Phương pháp so sánh, phân tích, tổng hợp
- Phương pháp khảo sát thực tế.
6. Dự báo đóng góp của đề tài
Giúp đồng nghiệp sáng tạo, linh hoạt hơn trong việc tổ chức hoạt động tạo hình cho trẻ mẫu giáo 5 tuổi
Bản thân nắm vững hơn về tổ chức hoạt động tạo hình cho trẻ mẫu giáo 5 tuổi, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục. Nâng cao chất lượng hoạt động tạo hình.
PHẦN II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1. Thực trạng trước khi thực hiện đề tài
1.1. Thuận lợi:
Được sự quan tâm tạo mọi điều kiện của ban giám hiệu nhà trường đầu tư về cơ sở vật chất đồ dùng dạy học tương đối đầy đủ.
Bản thân là một giáo viên có trình độ trên chuẩn, nhiệt tình, yêu nghề mến trẻ, đồng thời được tham gia học các chuyên đề về môn tạo hình, tham gia dự các giờ dạy mẫu. Trong trường có nhiều giáo viên giỏi cấp tỉnh, cấp huyện và ban giám hiệu có năng lực chuyên môn vững vàng nên bản thân đã học hỏi được nhiều kinh nghiệm.
100% trẻ  đã học hết chương trình mẫu giáo 4 tuổi, nên trẻ đã có khả năng tiếp thu và có hứng thú với hoạt động.
Được sự tin cậy và tín nhiệm của phụ huynh
1.2. Khó khăn
Cơ sở vật chất phục vụ dạy học còn có phần hạn chế, đặc biệt là môi trường để cho trẻ tích lũy kinh nghiệm. Đồ dùng cho trẻ hoạt động còn ít, chưa đa dạng phong phú, giá trị sử dụng chưa cao.
Một số trẻ trong lớp ít hứng thú học môn tạo hình, nhận thức của trẻ không đồng đều, một số trẻ còn nhút nhát trong việc thể hiện ý tưởng của mình, một số trẻ có năng khiếu chưa được bồi dưỡng và rèn luyện nhiều nên gặp nhiều khó khăn trong các hoạt động tạo hình.
Nhận thức của một số phụ huynh còn hạn chế, họ chỉ nghĩ học tạo hình để tạo
thú vui cho trẻ, không hiểu tầm quan trọng của tạo hình đối với trẻ.
1.3. Khảo sát thực trạng trước khi thực hiện đề tài:
Vào đầu năm học, tôi đã tiến hành khảo sát trẻ trên lớp để nắm bắt tình hình cụ thể kết quả khảo sát như sau:
Kết quả khảo sát thực tế trước khi thực hiện đề tài:

 
2. Các biện pháp thực hiện
2.1. Biện pháp thường xuyên học tập, tự học, tự rèn luyện của giáo viên
Bộ môn tạo hình là một môn học rất quan trọng đối với trẻ. Vì vậy để thực hiện tốt bộ môn tạo hình trước hết tôi đã sử dụng các tài liệu sau: Tài liệu hướng dẫn tổ chức thực hiện chương trình giáo dục Mầm non, chương trình khung, vở bé tập tạo hình, vở tập tô màu theo độ tuổi, xem tranh ảnh, báo chí, tập san v.v… Song việc chuẩn bị đồ dùng dạy và học cũng vô cùng quan trọng. Nó khơi gợi sự đam mê hoạt động giúp trẻ mở rộng hiểu biết về thế giới xung quanh, tạo cơ hội cho trẻ hoạt động và qua đó thúc đẩy sự hình thành và phát triển chức năng tâm lý, góp phần hình thành nhân cách cho trẻ và đây cũng là cơ sở để giúp trẻ tiếp thu kiến thức một cách nhẹ nhàng, có hiệu quả, phát huy được tính sáng tạo của trẻ. Bởi vậy tôi luôn tận dụng môi trường trong lớp một cách có khoa học để giúp trẻ được hoạt động thoải mái, không áp đặt, luôn “Lấy trẻ làm trung tâm”, bố trí không gian đủ rộng, đảm bảo an toàn, sắp xếp đồ dùng có tính thẩm mỹ cao, tạo điều kiện cho trẻ xem tranh ảnh, báo chí, tập san… về hoạt động tạo hình để trẻ tự khám phá bằng cách huy động sự tham gia của các giác quan, các quá trình tâm lý khác nhau sẽ tạo cho trẻ cảm giác thích thú.
2.2. Tổ chức các hoạt động hướng vào trẻ, lấy trẻ làm trung tâm.
Trong tất cả các giờ học nói chung và giờ tạo hình nói riêng giáo viên cần để cho trẻ tự thể hiện. Cô chỉ là người động viên, khuyến khích trẻ sáng tạo và kịp thời hướng dẫn trẻ khi thật cần thiết, trẻ cần được động viên để thể hiện được ý muốn, tình cảm, cảm xúc và những hiểu biết của trẻ đối với sự vật, trẻ muốn được lựa chọn.
Trẻ thích được tự thể hiện bản thân mình với các phương tiện tạo hình khác nhau, sự thể hiện mang tính cá nhân: mỗi trẻ có những tính cách riêng biệt không có trẻ nào giống nhau, nếu có đó chỉ là hình thức thể hiện.
VD: Về chủ điểm thực vật:
Khi dạy trẻ về một số loại hoa, tôi tận dụng vườn hoa trước sân trường cho trẻ đi tham quan, được quan sát một cách trực tiếp nhằm khắc sâu hình ảnh cho trẻ.
Cô đàm thoại: Các con thấy vườn hoa như thế nào? Thế con thích loại hoa nào? Những loại hoa này màu sắc có giống nhau không? Trên bông hoa còn có  những hạt gì long lanh thế nhỉ? Sau khi quan sát vườn hoa, một số trẻ được khuyến khích hoạt động tạo hình, có trẻ vẽ hình hoa, có trẻ xé dán hình hoa, mỗi trẻ tự lựa chọn bằng cách vẽ - xé – dán và các hình thức khác nhau để thực hiện cái có ý nghĩa đối với cá nhân trẻ. Tăng cường các câu hỏi gợi ý giúp trẻ củng cố và áp dụng các kinh nghiệm đã lĩnh hội trong các lĩnh vực khác nhau, động viên trẻ suy nghĩ thăm dò, tìm cách giải quyết các vấn đề của trẻ, hãy để trẻ miêu tả những gì trẻ biết và trẻ có thể làm.
Không lạm dụng các sản phẩm mẫu và làm mẫu, càng ít làm mẫu và càng ít sử dụng vật mẫu sẽ càng làm kích thích trẻ tư duy và tìm cách thể hiện. Nếu có sử dụng vật mẫu, thì cô biết phải sử dụng một cách thận trọng, vừa lấy vật mẫu làm “đòn bẩy” của bài dạy, vừa lấy đó làm điểm kích thích sự sáng tạo của trẻ, sử dụng vật mẫu một cách logic.
VD: Để xé dán một con vật nào đó cô cần cho trẻ hiểu con vật đó gồm có những bộ phận nào? Sẽ xé dán bộ phận nào trước? bộ phận nào sau…tạo tình huống để trẻ làm giúp cô.
2.3. Tạo môi trường cho trẻ hoạt động.
Cần sắp xếp các đồ dùng một cách hợp lý, đẹp mắt để trẻ có thể thấy rõ và thấy được đồ dùng để thể hiện hoạt động tạo hình bất cứ lúc nào trẻ thích và có thể trưng bày sản phẩm của mình.
Trong việc hướng dẫn tạo hình ở trường mầm non, cô giáo cho trẻ quan sát hình dáng kích thước,vị trí các vật, tạo điều kiện cho trẻ tiếp xúc thường xuyên với môi trường xung quanh, môi trường tự nhiên .
Ví dụ: Hoạt động chơi ngoài trời “Đi dạo cảnh biển quê em” cho trẻ nói cảm xúc của trẻ khi trẻ quan sát cảnh biển, trẻ nói lên cảm xúc của mình về những gì trẻ quan sát được sau chuyến đi dạo.
Trẻ mẫu giáo 5 tuổi các biểu tượng được hình thành ở trẻ phong phú hơn, khá đầy đủ về hình dạng, cấu trúc, màu sắc và những đặc điểm phân biệt, tư duy hình tượng đang được phát triển mạnh, còn tư duy trừu tượng đang được hình thành và phát triển. Do đó trẻ có thể tự tìm kiếm nội dung tạo hình, nghĩ ra được một số đề tài tạo hình của mình và thể hiện nội dung của đề tài đó.
Ví dụ: Tiết vẽ đề tài (Vẽ cảnh biển quê em) do trẻ đã được đi tham quan cảnh biển. Trẻ được quan sát trực tiếp cảnh biển có gì ? nước biển màu gì? Nên trẻ sẽ dễ dàng vẽ khi cô yêu cầu.Trong khi tạo hình trẻ sẽ biết sử dụng các kỹ năng vẽ nét xiên, nét cong, nét thẳng và tô màu hợp lý cho sảm phẩm đẹp và sinh động.

                         Hình ảnh trẻ vẽ về cảnh biển quê em
2.4. Sử dụng hợp lý, hiệu quả các phương pháp
2.4.1. Phương pháp quan sát.
Nên cho trẻ quan sát đối tượng từ bao quát đến chi tiết, từ cái chung, cái lớn, cái tổng thể trước, sau mới đến cái riêng, cái chi tiết của từng bộ phận lại đối chiếu so sánh với cái chung cái toàn thể.
Đối với trẻ mầm non, cô giáo cho trẻ quan sát không chỉ bằng mắt mà bằng nhiều giác quan như sờ, nghe, nếm ….để nhận biết được độ lớn nhỏ, cao, thấp, dài, ngắn, vuông, tròn và đặc điểm, tính chất, mùi vị, âm thanh của đối tượng quan sát.
- Sử dụng vật thật: Vì vật thật dễ gây ấn tượng cho trẻ, để thu hút trẻ, giúp trẻ nắm được và truyền đạt lại hình dáng, cấu trúc sắc màu của vật đối với trẻ mầm non nên chon vật thật đơn giản về hình dáng, cấu trúc cho trẻ nhìn từ mọi phía, cô
có thể giới thiệu những vật thật hoa lá, đồ chơi con vật… để trẻ quan sát.
Ví dụ: Xé dán đàn gà cung cấp cho trẻ về cấu tạo, hình dáng bên ngoài của đàn gà, nên khi trẻ xé trẻ biết kết hợp những điều trẻ quan sát được và những điều mà trẻ ghi nhớ để tạo ra sản phẩm đẹp.
- Sử dụng mẫu: Mẫu được sử dụng cho trẻ quan sát với mục đích không phải để trẻ sao chép lại mà để làm rõ biểu tượng của vật và cách tạo hình, tạo mẫu cho trẻ là những hình đơn giản, các chi tiết nhỏ được lược bớt, được mô tả gần giống với vật thật.
Để có sự đa dạng về nguyên vật liệu tạo hình cần sử dụng những vật liệu an toàn, dễ kiếm, dễ cầm.
Ví dụ: Bằng những võ ốc, võ sò, rơm, lá cây, giấy vụn, các vật liệu phế thải,….
Tôi có thể tạo ra nhiều con vật nghộ nghĩnh, sinh động, những bức vẽ, các đềtài khác nhau
Nên sử dụng hình mẫu trong tiết đầu tạo hình về vật đó, không nên dùng thường xuyên, vì như vậy sẽ làm hình tượng trong tranh của trẻ dễ bị nghèo nàn bởi đường nét sơ đồ đó, hình tượng không gần với vật thật.
- Sử dụng tranh: Tranh được dùng để làm rõ những biểu tượng về hoạt động
xung quanh và để làm rõ cách tạo hình, tranh giống như một tác phẩm nghệ thụât sử dụng đường nét rõ ràng, sinh động để gợi được cảm xúc và trẻ có thể tri giác, cảm thụ được bằng thị giác.
Cô dạy trẻ tạo hình dáng của đối tượng dựa trên vốn kinh nghiệm, khả năng vốn có của trẻ, có thể chỉ dẫn bằng động tác hoặc chỉ rõ cách tạo hình nhưng để trẻ phát huy được tính tích cực của trẻ cô nên hỏi: Nên bắt đầu vẽ cái gì? Rồi tiếp theo vẽ cái gì?
Ví dụ: Để đất mềm ra chúng ta phải làm như thế nào?
Nên cho trẻ phải suy nghĩ về nhiệm vụ, động viên kích thích trẻ tự tìm, tự sáng tạo trong khi thể hiện.
2.4.2. Phương pháp dùng lời:
Trong khi hướng dẫn trẻ tạo hình, cô giáo dùng câu hỏi lời giải thích để trao đổi với trẻ, khi quan sát mẫu, hướng dẫn trẻ các kỹ năng, thao tác tạo hình. Đàm thoại cùng gợi trong trí nhớ trẻ để biểu tượng đã được tri giác và làm trẻ hứng thú tập trung vào giờ học.
Đàm thoại thường ngắn gọn, nhưng phải có nội dung và gây được ấn tượng trong đề tài hoặc làm quen với cách tạo hình mới, đàm thoại không nên kéo dài để hình ảnh trẻ hình dung ra cùng với xúc cảm trẻ xuất hiện được thể hiện ngay, những ý tưởng sáng tạo không bị mất.
Cô đặt hệ thống các câu hỏi theo trình tự, để trẻ tự nói ra những hiểu biết của trẻ, theo cách nhìn của trẻ, sau đó cô bổ sung cho nội dung đầy đủ, hoàn chỉnh hơn. Cách tiến hành như vậy làm cho trẻ thoải mái, tích cực hơn khi tham gia hoạt động tạo hình.
Ví dụ: Nặn các loại bánh (Theo đề tài). Trước khi ổn định tổ chức tôi cho trẻ đi tham quan cữa hàng bán bánh ngay tại lớp, vừa quan sát vừa nhận xét so sánh sự giống và khác nhau, sự đa dạng, phong phú muôn hình muôn vẻ của các loại bánh.
Tôi tiến hành phần này 2 – 3 phút, sau đó cho trẻ ngồi vào bàn. Để thu hút trẻ vào chủ đề giờ học tôi nói hôm nay trường mầm non chúng ta sẽ tổ chức cuộc thi “Bé khéo tay” để chọn những họa sỹ tài giỏi nhất, chúng mình phải nặn nhiều loại bánh thật đẹp, đa dạng để nhận phần thưởng cao nhất nhé.
Cô giáo cần đưa ra những tác phẩm văn học nghệ thuật vào tiết học tạo hình nhằm giúp trẻ hình dung, tưởng tượng, nhớ lại các đối tượng và gợi cảm xúc tích cực cho trẻ với các hình tượng đó. Ở trong các bài thơ, câu chuyện đối tượng được miêu tả sinh động, giàu hình ảnh, nên chọn các tác phẩm văn học nghệ thuật có liên quan đến đề tài tạo hình.
Ví dụ: Khi cho trẻ quan sát con voi, cô đọc trích đoạn cho trẻ nghe.
                             “…Cái vòi đi trước
                             Hai chân trước đi trước
                             Hai chân sâu đi sau
                                         Còn cái đuôi đi sau nốt
                               Tôi xin kể nốt
                               Cái chuyện con voi.”
  Cô có thể dùng câu đố để miêu tả ngắn gọn về đặc điểm của đối tượng, kích thích trẻ và gây cho trẻ sự hứng thú đoán ra được đối tượng đó, rồi sau đó tái hiện được nó.
   Ví dụ:                         
                               “Con gì thích học chữ o
                          Đọc vang mỗi sớm trời vừa rạng đông”
Trẻ đoán ra và nêu được đặc điểm của con gà trống, rồi cho trẻ xem tranh con gà trống.         
2.4.3. Phương pháp luyện tập thực hành:
Phương pháp này dùng để củng cố kiến thức mà trẻ đã tiếp thu được, đồng thời qua quá trình luyện tập ở trẻ nảy sinh nhiều điều mới mẻ, làm cho hiểu biết của trẻ phong phú thêm, biểu tượng được giàu hơn và làm xuất hiện mầm mống sáng tạo, luyện tập để nâng cao khả năng tìm tòi, sáng tạo và dần dần hình thành thị hiếu thẩm mỹ cho trẻ.
Cô hướng dẫn và luyện tập cho trẻ quan sát, đánh giá, củng cố khả năng tạo hình, luyện tập để nâng cao khả năng tìm tòi, làm xuất hiện cái mới, cái độc đáo.
Khi trẻ luyện tập cô đến từng trẻ, hướng dẫn cách làm, cách sắp xếp các bộ phận, các chi tiết.
Ví dụ: “Khi vẽ ngôi nhà trẻ biết kết hợp thân nhà là hình vuông, mái nhà là hình tam giác, cửa sổ là hình tròn và hình tam giác, cửa vào nhà là hình chữ nhật”
“Khi nặn con gà thì nặn đầu gà là hình tròn nhỏ, mình gà là hình tròn to, sau đó gắn các chi tiết nhỏ như mắt, mỏ, hai chân …
Sau những giờ học cô cho trẻ trưng bày sản phẩm tạo hình và tập cho trẻ làm khán giả đi xem sản phẩm và nêu nhận xét của mình.
Phần đánh giá sản phẩm của trẻ là một phần quan trọng của quá trình dạy trẻ tạo hình và là phần cuối cùng của giờ học. Sản phẩm tạo hình bao gồm bài vẽ, xé dán, nặn...Những sản phẩm cụ thể được nhìn thấy rõ ràng. Sản phẩm đó phần nào thể hiện cảm xúc, nhận thức, hiểu biết, suy nghĩ, thao tác, vận dụng vào đề tài tạo hình của trẻ.
2.5. Cho trẻ học tạo hình mọi lúc, mọi nơi.
Trẻ được làm quen với môi trường xung quanh khi đi dạo chơi, trẻ được nhìn ngắm vật thật, được sờ nắn để trẻ có thể làm được hình ảnh đó khi tạo hình
+ Giờ hoạt động ngoài trời: Cô có thể phát phấn để trẻ vẽ tự do lên sân những gì mà trẻ thích.
Ví dụ: Trẻ dùng phấn vẽ các con vật, các loại hoa, những biểu tượng mà trẻ thích.
+ Chơi ở các hoạt động góc:
Góc xây dựng có thể chơi xây mô hình trang trại, xây bể cá….
Ví dụ: Góc nghệ thuật, một nhóm trẻ có thể cắt dán để tạo nên một bức tranh “Đàn gà” hoặc nhiều trẻ cắt dán ngôi nhà của bé
+ Giờ chơi hoạt động theo ý thích:
Ví dụ: Tôi cho trẻ kể về những con vật mà trẻ yêu thích và cho trẻ vẽ những con vật đó.
Trong khi chơi trò chơi: Những trò chơi trong tạo hình chủ yếu mang tính học tập, nhằm giúp trẻ quan sát, tích lũy hiểu biết về đặc điểm, thuộc tính của những con vật, hiện tượng sẽ miêu tả. Các tình huống trò chơi đưa ra chủ yếu nhằm gây cho trẻ hứng thú đối với hoạt động tạo hình, kích thích hoạt động tưởng tượng, hình thành ý đồ sáng tạo, khơi dậy niềm say mê với hoạt động tạo hình.
Ví dụ: Chuẩn bị cho trẻ vẽ đề tài “Vẽ người thân trong gia đình” cho trẻ chơi trò chơi đóng vai ông bà, bố mẹ, cháu …Trẻ được làm những động tác, cử chỉ và nói như các nhân vật đó, khi trẻ vẽ trẻ dễ tưởng tượng ra đặc điểm và cử chỉ của các nhân vật, thể hiện được tính cách cử chỉ, điệu bộ của nhân vật đó.
   Bên cạnh dạy trẻ tạo hình ở lớp tôi thường gợi ý cho trẻ tạo hình ở nhà bằng cách trao đổi với phụ huynh để cùng nhắc nhở, động viên trẻ, hướng dẫn trẻ thực hiện một vài bài tập ở nhà như vẽ tranh theo đề tài, nặn theo mẫu, vẽ theo ý thích, hay xé dán một hình ảnh nào đó, theo các đề tài mà trẻ đã được làm quen ở
lớp.
2.6. Huy động nguồn lực để tạo nguồn học liệu từ nguyên phế liệu.
Đồ dùng trực quan là phương tiện cần thiết cho bộ môn hoạt động tạo hình.
Là người bạn đồng hành không thể thiếu trong hoạt động tạo hình của trẻ. Góp phần quan trọng trong cuộc sống của trẻ, đồ dùng trực quan giúp trẻ tạo ra các sản phẩm, đưa trẻ đến với thế giới phong phú do trẻ tưởng tượng và sáng tạo. Là động lực thúc dục, vẫy gọi trẻ tìm hiểu về thế giới xung quanh.
Hiện nay các đồ chơi trên thị trường có rất nhiều, tuy nhiên xét về nhiều phương diện giáo dục thì chúng không thể đáp ứng nhu cầu và mục đích của chương trình dạy học ở trường Mầm non. Hơn thế nữa, việc mua nhiều đồ dùng, đồ chơi cho trẻ làm ảnh hưởng đến tiền bạc của các bậc phụ huynh.  Trong khi nguồn đồ dùng từ phế liệu ở gia đình đang có rất nhiều để chúng ta sử dụng. Khi được sử dụng các đồ dùng do bố mẹ và các cháu làm thì trẻ cảm thấy quý hơn rất nhiều so với đồ chơi mua sắm. Đây cũng chính là một hình thức dạy trẻ biết yêu quý sức lao động ngay từ khi còn bé. Chính vì điều đó tôi đã tuyên truyền và vận động phụ huynh sưu tầm và đóng góp các phế liệu như: vỏ hộp sữa chua, hộp bánh, vỏ ốc, vỏ sò… để làm đồ chơi cho các tiết học.
VD: Tôi đã sử dụng các chai nước rửa chén để ấm và chén uống nước hoặc sử dụng các chai comfort làm con công, sử dụng vỏ ốc, vỏ ngao để làm con cá, ……
VD: Tôi sưu tầm hoa báo để làm tập san cho trẻ tham khảo hoặc cho trẻ sử dụng lá khô sơn màu để cắt thành các con vật, các loại quả, các loại hoa.
Với sự khéo léo của đôi tay kết hợp với các bậc phụ huynh, các đoàn thể và các em học sinh trong việc tận dụng nguồn phế liệu tôi đã làm được khá nhiều đồ dùng trực quan phục vụ cho dạy bộ môn tạo hình.
2.7. Công  tác phối kết hợp giữa giáo viên, gia đình, nhà trường và xã hội:
Chăm sóc giáo dục trẻ muốn đạt kết quả tốt thì đòi hỏi giáo viên, gia đình, nhà trường và xã hội phải biết liên kết nhằm chia sẻ những kinh nghiệm, nắm bắt được tình hình sức khỏe, tâm lý và kết quả học tập của trẻ để hỗ trợ lẫn nhau trong quá trình chăm sóc giáo dục trẻ.
Tạo sự thống nhất giữa gia đình và nhà trường về nội dung, phương pháp, cách thức tổ chức về chăm sóc giáo dục trẻ, phối kết hợp với cha mẹ tạo nguồn về vật chất và tinh thần góp phần nâng cao chất lượng tạo hình cho trẻ.
Ví dụ: Một vấn đề nào đó mà ở trường trẻ chưa hiểu hết thì ta có thể kết hợp với phụ huynh để giúp trẻ hiểu trong thời gian ở nhà.
Tôi còn tuyên truyền, vận động phụ huynh đóng góp các nguyên liệu sẵn có để làm đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho dạy học và tạo hình của trẻ. Tuyên truyền phụ huynh tham gia xây dựng môi trường cho trẻ học “ tạo hình” như: làm các mô hình truyện cổ tích, xây dựng bồn hoa, cây xanh…mỗi phụ huynh hỗ trợ để mua giá vẽ cho trẻ.
      Thông qua việc phối hợp, kết hợp với phụ huynh để tuyên truyền, hướng dẫn
kiến thức khoa học về hoạt động tạo hình của trẻ cho cha mẹ và cộng đồng.
Sự phối kết hợp với phụ huynh giúp phụ huynh hiểu được giáo viên mầm non ở nhóm lớp và trái lại giáo viên cũng hiểu được điều kiện và hoàn cảnh sống của trẻ từng gia đình mà đề ra phương pháp, biện pháp giáo dục phù hợp. Chính vì thế phụ huynh ngày càng hiểu hơn về việc học tập của trẻ mầm non và giúp đỡ tôi tận tình hơn.
3. Kết quả đạt được và bài học kinh nghiệm
3.1. Kết quả đạt được:
- Về giáo viên:
+ Tôi thấy mình đã nâng cao được phong cách nghệ thuật lên lớp, có sáng tạo trong công tác chuẩn bị đồ dùng, đồ chơi phục vụ dạy và học cho cô và trẻ.
+ Tôi đã rút ra được nhiều kinh nghiệm qua cách dạy trẻ tạo hình, sưu tầm được nhiều tranh ảnh để giúp cho việc học của trẻ.
+ Tôi đã vận dụng các nguyên vật liêu sẵn có, dễ tìm để tạo ra nhiều sản phẩm đẹp, phong phú, đa dạng sử dụng có hiệu quả trong việc dạy trẻ môn tạo hình.
- Về trẻ:
Qua thời gian tìm tòi, vận dụng các phương pháp trên vào thực tiễn giảng dạy, tôi thấy đạt được kết quả đáng trân trọng, cụ thể là:
+ 100% số trẻ trong lớp tích cực tham gia vào hoạt động tạo hình.
+ Trẻ đã hiểu, cảm nhận và mong muốn được tạo ra cái đẹp trong thiên nhiên và trong cuộc sống xung quanh trẻ.
+ 100% trẻ thực hiện tốt các bài tập theo mẫu
+ 99% số trẻ thực hiện được bài tập theo đề tài và ý thích.
+ Trẻ đã có sáng tạo trong sản phẩm của mình.
+ 90% trẻ có khả năng hiểu được ý nghĩa, đường nét, hình, khối, mảng, màu sắc, bố cục và kỹ năng đường nét, kỹ năng xé, cắt, dán, nặn
+ 92% trẻ hứng thú tham gia các hoạt động tạo hình, trẻ đã mạnh dạn trong khi thực hiện ý tưởng, tự tin khi thực hiện yêu cầu của cô. Từ đó giúp cho bản thân tôi phát hện những tố chất về năng khiếu nghệ thuật tạo hình ở một số trẻ, để từ có
kế hoạch bồi dưỡng thêm cho trẻ.
Bảng kết quả đạt được trên trẻ sau khi thực hiện đề tài

 
- Về phụ huynh:
Phụ huynh ngày càng nhận thức rõ được tầm quan trọng của việc dạy tạo hình cho trẻ nên rất quan tâm, đồng tình, ủng hộ đóng góp nhiều loại vật liệu, phế thải để phục vụ dạy và học.
3.2. Bài học kinh nghiệm
Qua quá trình nghiên cứu và thực hiện các phương pháp trên vào việc dạy sáng tạo trong hoạt động tạo hình cho trẻ 5  tuổi tôi đã rút ra những bài học kinh nghiệm sau:
- Giáo viên tạo môi trường hoạt động cho trẻ phải hấp dẫn, có nghệ thuật sử dụng thủ thuật vào đầu tiết học để thu hút trẻ tham gia một cách tích cực và có tính sáng tạo.
- Đồ dùng trực quan, phong phú, hấp dẫn để cho trẻ tri giác và tiếp thu một cách nhanh chóng.
- Tạo điều kiện, cơ hội để trẻ thường xuyên được tiếp xúc với môi trường xung quanh muôn hình muôn vẻ.
- Đặt và sắp xếp các vật liệu sao cho trẻ có thể thấy rõ và lấy được dễ dàng để thực hiện hoạt động tạo hình vào bất cứ lúc nào.
- Tạo môi trường nghệ thuật xung quanh trẻ như: Bày đồ chơi đẹp, sắp xếp các nguyên vật liệu, đồ dùng một cách hợp lý và đẹp mắt, bố trí phòng học ngộ nghĩnh…sẽ tạo cho trẻ cảm giác thích thú, sung sướng và mong muốn được tái tạo.
III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ĐỀ XUẤT
1. Kết luận:
Qua nghiên cứu một số phương pháp sáng tạo trong hoạt động tạo hình, tôi thấy việc sử dụng các phương pháp, biện pháp mang tính sáng tạo có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với trẻ. Là phương tiện để trẻ thể hiện ý muốn, hiểu biết, cảm xúc, tình cảm đối với các sự vật hiện tượng xung quanh trẻ. Đồng thời giúp trẻ được hoạt động một cách tích cực, tự nguyện theo nhu cầu và kinh nghiệm của chính bản thân trẻ, giúp trẻ có cơ hội khám phá, diễn đạt cảm xúc, nhận thức của mình. Nhờ cô đã tận dụng các thời điểm hợp lý trong ngày cho trẻ được tiếp xúc với môi trường thự nhiên như được ngắm nghía, chăm sóc, vuốt ve, âu yếm các con vật gần gũi như (thỏ, mèo, gà…) nếm ngửi các loại hoa quả để cảm nhận mùi vị của chúng, chơi với các đồ vật, tri giác tranh ảnh, nghệ thuật… Từ đó rèn luyện các giác quan, tăng cường thu nhận các ấn tượng bên ngoài làm giàu ý tưởng, tạo cho trẻ  trạng thái phấn khởi, mong muốn được vẽ, nặn, cắt, xé, dán và làm tăng hiệu quả của việc huy động trí lực trong quá trình hoạt động. Các biện pháp này đã hỗ trợ cho trẻ một nguồn lực phát triển về mọi mặt, tạo điều kiện giúp trẻ phát huy tính độc lập, tích cực, khả năng sáng tạo của trẻ những gì áp dụng với trẻ đều phù hợp với độ tuổi, phù hợp với nhận thức của trẻ, các bài học vẽ, nặn, xé, dán đều có nội dung phong phú và gần gũi với trẻ. Phương pháp tôi sử dụng chúng trong tiết học là quan sát, đàm thoại, ghi nhớ và tái tạo. Toàn bộ kinh nghiệm trên đã áp dụng các cháu tại lớp, kết quả đạt được rất cao
Là một giáo viên Mầm non, tôi luôn yêu nghề, tận tụy với nghề, có ý thức học tập, đúc rút kinh nghiệm để nâng cao trình độ chuyên môn. Không chỉ hoạt động tạo hình mà trong tất cả mọi hoạt động.
2. Kiến nghị, đề xuất:
Trong quá trình thực hiện đề tài tôi có một số ý kiến đề xuất như sau:
2.1. Đối với nhà trường: 
- Mong nhà trường chỉ đạo và triển khai đến các các giáo viên về nội dung hình thức phương pháp dạy theo phương pháp lấy trẻ làm trung tâm ở hoạt động tạo hình.
- Xây dựng thêm các tiết học về lĩnh vực thẫm mỹ. Tổ chức dạy cho các giáo viên mầm non học và rút kinh nghiệm.
- Tổ chức các buổi chuyên đề để cho giáo viên nắm vững, thực hiện tốt hơn nữa trong quá trình giảng dạy cháu.
- Có đầy đủ tài liệu tham khảo của các hoạt động này và tổ chức chuyên đề đi
sâu hơn để không ngừng năng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ.
2.2. Đối với phòng Giáo dục và đào tạo
Kính mong ngành và lãnh đạo quan tâm chỉ đạo thật sâu sát và hỗ trợ thêm kinh phí, đầu tư trang thiết đồ dùng, dụng cụ dạy học phong phú và đa dạng để trẻ được học tập khám phá và trải nghiệm
2.3. Đối với giáo viên, phụ huynh:
Có sự phối hợp trao đổi thường xuyên, liên tục với giáo viên để thực hiện tốt các hoạt động nâng cao chất lượng tạo hình cho trẻ. Phụ huynh cần quan tâm hơn nữa đến các hoạt động của trẻ có ý nghĩa hơn, nhất là các hoạt động  trẻ trải nghiệm hằng ngày để trẻ có   thêm được nhiều kiến thức, kỹ năng cần thiết giúp trẻ phát triển một cách toàn diện.
Trên đây là“ Một số biện pháp giúp trẻ học tốt hoạt động tạo hình cho trẻ mẫu giáo 5 tuổi” của tôi đưa ra trong hoạt động tạo hình cho trẻ mẫu giáo song không thể không tránh khỏi những hạn chế mong được hội đồng khoa học bổ sung và rút kinh nghiệm cho bản sáng kiến kinh nghiệm giúp cho tôi thực hiện tốt đề tài này.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
MỤC LỤC